Ναός Κοίμησης Θεοτόκου Πλαισίων

Ο ναός σε κάτοψη είναι μια τρίκλιτη βασιλική, η στέγασή του όμως είναι σταυρική, που επιτυγχάνεται με την διακόσμηση των κατά μήκος καμάρών των τριών κλιτών στο κέντρο του ναού και με την παρεμβολή μιας εγκάρσιας, στη διασταύρωση της οποίαςμε την καμάρα του κεντρικού κλίτους, υψώνεται ο οκτάπλευρος τρούλος. Η στέγη ανατολικά και δυτικά της εγκάρσιας καμάρας είναι ενιαία εξωτερικά και με τον τρόπου αυτό διατηρείται ο ευρύς χώρος της τρίκλιτης βασιλικής, όπως αρμόζει σε ένα ενοριακό ναό, εξωτερικά όμως σχηματίζεται ο σταυρός.

Ο ναός διαθέτει τέσσερις επιγραφές. Η πρώτη κατά σειρά εντοπίζεται στην αετωματική όψη του ποστώου στη βόρεια πλευρά: ΕΤΟΥΣ ΖΡΜΒ// ΕΘΕΜΕΛΙΟΘΙ ΚΕ ΑΝ// ΕΚΕΝΙΣΤΙ Ο ΘΙΟΣ ΚΕ ΠΑΝσΕ// ΠΤΟΣ ΝΑΟΣ ΤΗΣ ΥΠΕΡΑΓΙΑΣ Θ(ΕΟΤΟ)ΚΟΥ. Η δεύτερη στη νότια όψη στο ανώφλι του στενού φωτιστικού ανοίγματος: ΕΤΟΥΣ ,ΖΡΜΒ’// ΕΘΕΜΕ//ΛΙΟΘΙ… Ο λίθος έχει εντοιχιστεί ανάποδα, έτσι δε μπορούσε να είναι αναγνώσιμος, γεγονός που μας οδηγεί να θεωρήσουμε ότι προέρχεται από παλαιότερο ναό. Η τρίτη, βρίσκεται επάνω από τη δυτική θύρα του ναού εσωτερικά: Ιστορίθη οῦτος κ(αὶ) π(αν)σ(ε)πτος// ναός τ(ῆς) υπ(ε)ρ[ενδόξ]ου [Δεσπ]οι(νης) ἠμ(ῶν) Θ(εοτό)κου κ(αὶ) ἀειπ(α)ρθ(έν)ου// Μαρί(ας) διὰ συν(δρομῆς) […] τ(ῶν) ἄνωθ(ι) γεγραμ(μένων) ἀρχιερατεύον//τος του π(α)νι(ε)ρωτ[άτου] […] [ἁγιω]τ(ά)τις μητροπόλεως Ἵωαννήν(ων)// κύρ Καλλινίκ[ου] [….] Ἰησοῦ Χριστοῦ Α·Χ·Ξ·Δ· ὀκτωβρω· Κ·. Η τέταρτη και τελευταία, που είναι και η νεότερη χρονικά, βρίσκεται επάνω από τη βόρεια θύρα του ναού που σήμερα είναι και η κύρια είσοδος: Ὁ Πάνσεπτος ὄδε ναός της εἰπεραγίας Θεοτόκου ὠκοδομήθει μεν δαπάνῃ τοῦ αειμνήστου Θεοδώρου Νίκα τώ αφογ {1573}. Ἐπεσκευάσθη δε δι’ εξόδων τον αὐτον ΝΑον ἐπιτροπεῦοντῶν τῶν Ανδρέα Π. Λαζάνη Στεφάνου Κ. Τσελίκη Και. Β. Παπαδημητρίου το ἔτος. 1903. ὁ ζωγράφος Ν. Παλλιάγκας.

Στο ιερό του ναού υπάρχουν σκηνές από την Παλαιά Διαθήκη και τους βίους των Αγίων. Στο νάρθηκα, σε ολόκληρη την ανατολική πλευρά του υπάρχει η εικόνα της δευτέρας παρουσίας και της μελούσης κρίσεως. Εικονίζεται ο παράδεισος και η κόλαση να χωρίζονται από πύρινο ποταμό.

Βιβλιογραφία: Α. Χατζηνικολάου, Βυζαντινά και μεσαιωνικά μνημεῖα τῆς Ἠπείρου. ΑΔ 21(1966)297. Ιστορικά των Κατσανοχωρίων Ηπείρου. Αθήνα 1969. Ε. Τσαπαρλής, Ξυλόγλυπτα τέμπλα Ἠπείρου 17ου – ά ἡμίσεος 18ου αἰ. Αθήνα 1980, 73κε. Β. Παπαδοπούλου, Περιοδείες-Καταγραφές, Πλαίσια. Ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου. ΑΔ 47(1992)311-312. Α. Λαζάνης, Ιστορικά του χωριου μου Πλαίσια. Πλαίσια 1995, ιδίως 20-21. Γ. Μανόπουλος, Επιγραφικές και άλλες μαρτυρίες από τα Κατσανοχώρια. ΗΧ 35(2001)99-196, ιδίως 131-133 και 145-147.

Εικόνες 

1.jpg 2.jpg 3.jpg

4.jpg 5.jpg